Tatlong taon na ang lumipas mula nang tuluyan siyang makawala.
Nagsimula ang lahat matapos ang gabing iyon sa isla. Sa wakas, naglakas-loob siyang ipagtapat kay Ar ang sugat na matagal niyang kinikimkim, ang pagkawala ng kanyang anak. Matagal niya itong tinago, itinago maging sa sarili niya, dahil sa takot. Ngunit nang mga oras na iyon, wala na siyang ibang pagpipilian kundi ilabas ang lahat. Ang galit, ang lungkot, ang takot na kinulong niya ng mahabang panahon.
Hindi niya inasahan ang naging tugon ni Ar. Hindi siya nito tinangka pang pigilan. Sa halip, sa kanyang pagkabigla, Ar decided to let her go.
Sa unang pagkakataon, hindi na siya bilanggo. Walang tali, walang kulungan. Kaya sa umagang sumunod, naglayag siya palabas ng isla dala ang sugat, dala ang bigat, pero higit sa lahat, dala ang pag-asa.
At mula roon, pinili niyang hanapin ang sarili niya. Hindi na magtago. Hindi na muling bumalik sa hawla na minsang nakasanayan.
Sa passport, siya pa rin si Gaby. Pero sa mundo ng panitikan, kilala siya bilang G. Lira, isang misteryosong manunulat na sumikat sa mga nobelang puno ng kirot at katotohanan. Walang nakakakilala sa tunay niyang mukha, at walang gustong makialam dahil sapat na ang mga salitang iniwan niya sa pahina.
Naglakbay siya sa iba’t ibang bansa. Paris, Tokyo, New York, Florence. Lahat ng hindi niya nagawa noon sa ilalim ng hawla ni Ar, isa-isa niyang tinikman. Mga museo na dati’y pinapanood lang niya sa mga lumang brochure, mga café na amoy kape’t tinta, mga kalsadang puno ng mga taong abala sa sarili nilang buhay, dito niya nahanap ang panandaliang kapayapaan.
Sa Paris, naglakad siya mag-isa sa tabing Seine habang dala ang maliit na sketchpad kung saan niya isinusulat ang mga linyang bigla na lang sumusulpot sa isip niya. Sa Tokyo, sinubukan niyang mag-ikot sa mga maliit na ramen shop kung saan walang nakapansin kung sino siya o kung anong dala niyang nakaraan. Sa New York, nakiupo siya sa mga park bench, pinagmamasdan ang mga taong may kani-kaniyang kwento ng pagmamadali. At sa Florence, sa gitna ng mga makukulay na fresco at lumang simbahan, doon niya tunay na naramdaman na buo pa rin siya, kahit wasak na minsan.
Pero hindi lang pag-iisa ang naging bahagi ng kanyang paglalakbay.
Sa Florence, nakilala niya sina Elisa, Mateo, at Rina—tatlong backpackers na tulad niya’y naghahanap ng sarili nilang kalayaan. Si Elisa ay half-Italian, si Mateo ay Spanish photographer, at si Rina ay Chinese exchange student. Hindi sila nagtatanong ng sobra, hindi rin nila hinuhukay ang nakaraan niya. Basta ang alam nila, ang babaeng nakasama nila ay si Gaby, at sapat na iyon.
“Gaby, come on! We’re late for the walking tour,” sigaw ni Elisa isang umaga habang nakaupo sila sa maliit na café.
Ngumiti siya habang inaayos ang scarf. “Me? Being the reason we’re late? That’s new.”
Si Mateo, na laging may hawak na camera, agad na sumabat. “You’re always the most excited one, but when we get to the top of the tower later, I’m sure you’ll be the first to complain.”
“Not the old me anymore,” sagot niya, sabay taas ng kilay. “I can climb that.”
Rina chuckled, sipping her cappuccino. “We’ll see about that. Last night you nearly died walking up three flights of stairs.”
Sabay-sabay silang nagtawanan.
At sa tuwing tinatawag nila siyang Gaby, para bang bumabalik ang fearless version ng sarili niya. Ang Hale na hindi natatakot sumubok. Ang Hale na marunong mangarap. Ang Hale na minsang nawala, pero ngayo’y natutong mabuhay muli.
Isang gabi, naupo silang magkakaibigan sa labas ng café malapit sa Piazza della Signoria. May live music sa kanto, isang lalaking tumutugtog ng violin, habang ang ilaw mula sa mga streetlamp ay parang ginto sa kalye.
Rina leaned forward, twirling her spoon inside the cup. “Gaby, I’ve been wondering… why do you always sound like you know so much about sadness? You always say something deep whenever the topic comes up.”
Napangiti siya, bahagyang iniling ang ulo. “Maybe because… I lived there for a long time. In sadness. And when you get used to it, it feels like home. But that doesn’t mean you want to stay.”
Tahimik silang lahat sandali, nakikinig sa musika at sa mahinang yabag ng mga tao sa paligid.
“But now,” dagdag niya, this time looking at all of them, “I choose to leave that home behind. Out here, in the world, I’m learning how to laugh again, how to be scared again, how to make mistakes again. And that’s what I want to do while I still can.”
Mateo set down his camera, his tone softer than usual. “Then I’m glad we met you as Gaby. Because if we hadn’t, we’d never see you like this.”
Elisa nodded, raising her glass. “To Gaby. The bravest among us.”
They clinked their glasses together, laughter spilling into the night.
At doon niya napagtanto, hindi lang siya tumatakas mula sa isang nakaraan. Isa-isa niyang binabalik ang mga piraso ng sarili niyang nawala.
Noon, hindi niya inakalang kaya niyang umakyat sa matataas na gusali, tumawa ng malakas sa gitna ng maraming tao, o sumubok ng street food sa kalsada ng Tokyo kahit hindi niya alam kung ano ang lasa nito. Ngayon, nagagawa niya na ang lahat ng iyon.
Sa bawat tawag ng pangalan na Gaby, tila unti-unting nabubuhay muli ang dating Hale, hindi bilang biktima, kundi bilang isang babaeng puno ng pag-asa at pakikipagsapalaran.
Isang gabi sa Paris, naglakad silang magkakaibigan papunta sa Eiffel Tower. May hawak siyang maliit na bote ng wine at tumatawa sa mga biro ni Mateo. Napatigil siya sandali, tumingin sa liwanag ng tore, at napaisip.
This is what freedom feels like. No one watching. No one dictating. No fear.
Naramdaman niya ang bahagyang pangangalog ng dibdib, hindi dahil sa takot kundi dahil sa kalayaan na matagal niyang hinangad.
Samantala, sa mundo ng panitikan, patuloy na umaalingawngaw ang pangalang G. Lira. Ang kanyang mga nobela ay hindi lang naging bestseller, kundi naging gabay ng mga taong tulad niya, mga taong sugatan, naghahanap ng sagot, naghahanap ng lakas.
“Why are your stories always about pain and freedom?” tanong ng isang tagapanayam sa kanya minsan sa New York.
Ngumiti siya, simple lang ang sagot:
“Because that’s the story I needed to tell.”
Hindi na niya kailangang magpaliwanag ng higit pa. Ang mga pahina ang nagsasalita para sa kanya.
Ngunit kahit sa gitna ng kalayaan, minsan ay may mga gabi pa ring dumarating ang katahimikan, at doon niya nararamdaman ang kakaibang presensya.
Sa isang café sa Paris, habang nag-iisa siyang nagkakape at nagsusulat, bigla niyang naramdaman na may matang nakatingin. Lumingon siya, isang lalaki ang nakaupo sa di-kalayuan, nakasumbrero, tahimik lang na nagbabasa. Hindi niya makita nang malinaw ang mukha, pero may kung anong kilalang init ang dumaan sa kanyang batok.
Hindi niya ito binuking. Hindi siya nagtanong. Pinili niyang ngumiti sa sarili at ipagpatuloy ang pagsusulat.
Tatlong taon. Tatlong taong ginugol niya para buuin muli ang sarili.
At sa umagang iyon sa Florence, habang naglalakad silang magkakaibigan papunta sa isang lumang simbahan, tumigil siya sandali. Pinagmamasdan ang liwanag ng araw na dumadampi sa marmol, ang tawanan ng mga kasama niya, ang pintig ng sariling puso.
I am free. And finally, I can embrace all the things I once thought I could never do.
Sa wakas, natupad ang matagal na niyang pangarap.
Malaya.
